Een enorme klus
30 oktober '23
In een vorig bericht meldden we dat er was gestart met het bouwrijp maken van de grond waarop het appartementengebouw DOK 1 binnenkort zal verrijzen. Dat was een enorme klus, niet alleen vanwege het gevaar van onontplofte explosieven uit de 2e Wereldoorlog. Ook de aangetroffen kelder van het koelhuis leverde verrassingen op. Want waar werd die ondergrondse tunnel die in delen werd opgegraven voor gebruikt? We spraken hierover met Theo Snoerwang, een buurtgenoot én oud-medewerker van het koelhuis.
Met veel interesse gevolgd
De graafwerkzaamheden aan het Sluisplein en de Kanaalstraat worden door bewoners uit de buurt met veel interesse gevolgd. Dat hier een appartementengebouw komt is bij de velen (door de reeds gestarte verkoop van de appartementen) wel bekend. Maar het is altijd spannend wat er van vroeger uit de grond allemaal naar boven komt.
Oud-IJmuidenaar
Theo is regelmatig tijdens die de graafwerkzaamheden op zijn scootmobiel aan het hek te vinden. Voor Theo - onlangs 90 jaar geworden - is deze plek als Oud-IJmuidenaar extra bijzonder. Hij woonde niet alleen meer dan 60 jaar in de Kanaalstraat, op de plek waar DOK 1 gebouwd zal worden. Ook werkte hij meer dan 20 jaar in het koelhuis en heeft ons daarover van alles verteld.
Zelfs fruit uit de Betuwe
In de jaren ’50 kwam Snoerwang als ‘Jantje van alles’ werken in het koelhuis. In het pand dat in 1911 werd gebouwd, werd niet alleen ijs geproduceerd voor de groothandel, maar ook (naast) vis, vlees, boter, groenten, bloembollen én zelfs fruit ingevroren. En dat seizoensfruit, "kwam toen in de jaren ’50 en ’60 overal vandaan om hier ingevroren te worden, zelfs uit de Betuwe”. Dit deel van Oud-IJmuiden was toen een enorm complex, met allerlei bovengrondse (koel)leidingen die naar andere nabijgelegen koelhuizen liepen.
Transporttunnel
In de kelder van het koelhuis werd lange tijd natuurlijk ook veel vis ingevroren. Zo werd de vers gevangen haring in de haringtijd op grote bakken gelegd en in een kleine tunnel naar de diepvrieskelder geschoven. Daar werd de vis voorzien van een laagje water en daardoor direct ingevroren. In een andere vrieshal - ‘De Noordpool’ - iets verderop in de buurt werd de ingevroren vis dan opgeslagen.
De delen van (oa.) deze transporttunnel kwamen onlangs tijdens de graafwerkzaamheden naar boven, en dat leidde natuurlijk tot allerlei speculaties over de functie van die tunnel. Maar de gevonden bouwtekeningen van het pand én het verhaal van Theo bieden gelukkig een logische uitkomst.
Grote veranderingen
Snoerwang werkte vanaf de midden jaren ’50 meer dan 20 jaar in Koelhuis IJsvries. De afgenomen vraag naar ijs leidde tot grote veranderingen. ‘Koelhuis IJsvries’ werd ‘Goudvries’ en het koelhuis aan de Kanaalstraat werd gesloten.
Na zijn vertrek bij het bedrijf midden jaren '70 kon Snoerwang blijven wonen in een van de (oorspronkelijke) dienstwoningen van IJsvries in de Kanaalstraat. Als werknemer van IJsvries kreeg hij de ‘dienstwoning’ (met telefoon!) een paar jaar na zijn indiensttreding in de jaren '50 gelukkig toegewezen, “want toen was er ook al woningnood”.
Een aantal jaren geleden verhuisde hij naar een modernere woning elders in de buurt. Onlangs werd zijn oude woning in zijn oude straatje, de Kanaalstraat, vlak naast de Maritieme Academie Holland, gesloopt. Dat was moeilijk. "Maar gelukkig komt er weer iets moois voor in de plaats".
Foto links (of hierboven): Theo wijst de plek aan waar zijn woning ooit stond en waar hij meer dan 60 jaar woonde.
Geheel links een deel van de opgegraven tunnel van koelhuis IJsvries. Daarnaast Theo Snoerwang in de jaren '50. Warm aangekleed in één van de koelruimtes.
En de onontplofte explosieven?
En dan nog terug naar de werkzaamheden en het gevaar van onontplofte explosieven uit de 2e Wereldoorlog. Na intensief onderzoek van de grond door een gespecialiseerd bedrijf werden deze gelukkig niet aangetroffen.